ایمیلی از یکی از خوانندگان گرامی وبلاگ دریافت کردم که دیدم بد نیست بعضی از جنبه های آن که عمومیت بیشتری دارد را به عنوان یک مطلب جداگانه در اینجا بگذارم و جواب بدهم. این خواننده عزیز میگوید:

من فارغ التحصیل فلسفه اسلامی هستم و علاقه زیادی هم به فلسفه غرب دارم و در زمینه ترجمه تخصصی کارم بد نیست و به این کار علاقه مندم.همیشه دنبال این بودم که از ترجمه کتاب یا مقاله شروع کنم ولی متاسفانه واقعاْ از زیر و بم این کار اطلاع ندارم و البته خودم هم کم کاری کردم .البته میدونم که ترجمه رسمی ربطی به علاقه من نداره ولی احساس کردم از این کار خوشم میاد و همین طور دوست دارم که خودم صاحب کار باشم. برای آزمون که با تماسهایی که داشتم مثل اینکه امسال از آزمون خبری نیست. به هر حال من هیچ چیزی در مورد مطالب آزمون نمی دونستم که همین امروز که سایت شما رو دیدم فهمیدم چه خبره و احساس کردم خیلی کار راه در پیش دارم .
خواستم بدونم آیا این برای من امکان داره که بدون هیچ بیش زمینه ای در مورد اسناد و مدارک بخوام در جایی فعالیت کنم و کار رو یاد بگیرم؟اصلا کسی حاضر میشه با این شرایط به من کار یاد بده؟

باید بگویم آزمون مترجمی رسمی شرط مدرک ندارد و همه افراد از کلیه رشته ها مجاز به شرکت در این آزمون هستند. مترجمینی را میشناسم که مدرک پزشکی، مامایی، مهندسی، روابط بین الملل و .. دارند.
ترجمه کتاب و مقاله یک فیلد کاری جداست که ربطی به بحث ما ندارد ولی خانم آذر عالیپور را میشناسم که مترجم رسمی است ولی بیشتر با ترجمه کتابهای رمانش معروف است. همینطور آقای صفدر تقی زاده یا مدیا کاشیگر یا خیلی از کسان دیگری که مترجم رسمی هم هستند ولی به عنوان اساتید دانشگاه یا مترجم کتاب یا مولف یا منتقد ادبی مشهورند.

مسئله بعدی این است که اگر فردی میخواهد مترجم رسمی شود نباید مطالعاتش را محدود به یک رشته خاص بکند. البته درست است که باید بیشتر حقوق بداند ولی بهتر است در مورد ادبیات، سیاست، جامعه شناسی و رشته های دیگر هم بداند چون نوع کارهایی که به دارالترجمه ارجاع میشود بسیار متنوع است و متاسفانه مترجم هم باید کمی تا قسمتی بر آنها احاطه داشته باشد. نباید صرفا برای شرکت در آزمون مطالعه کرد چون نمیتوان حدس زد چه متنهایی در امتحان می آید (البته بیشتر متون حقوقی است ولی دیده شده که مثلا متنی در خصوص ایثار و شهادت هم داده شده است). زبان را برای زبان بخوانید و سعی کنید آنقدر مطالعاتتان زیاد باشد که شرکت در امتحان دغدغه خاصی برایتان نشود.

این مسئله را حتما به خاطر داشته باشید که خیلی از کسانی که الان مترجم رسمی هستند یک روزی از صفر شروع کرده اند (یکی خود من). یعنی با کار در دارالترجمهو کارآموزی نزد اساتید با اسناد و مدارک آشنا شده اند و ترجمه آنها را یاد گرفته اند و سپس به ماورای اسناد رفته اند تا مطالعات بیشتری داشته باشند. به عنوان مثال فرد نباید به ترجمه سند ازدواج بسنده کند بلکه باید با جستجو و تحقیق موارد مربوط به ازدواج، بحثهای مربوطه، کلمات و افعال، ساختارها و نهادهایی که به این مسئله مربوط میشوند را پیدا کرده و همه آنها را به زبان فارسی و انگلیسی بیاموزد. شاید ترجمه یک گواهینامه رانندگی کار خیلی راحتی باشد ولی کسی که عاشق کارش در ترجمه رسمی است باید تمامی موارد مربوط به شرایط سنی اخذ گواهینامه، امتحانات رانندگی، جرایم و کلیه مباحث آنرا هم بداند. مثلا شما میتوانید با یک سرچ کوچک در اینترنت به مباحث مربوط به گواهینامه در کانادا، انگلیس یا ایالات متحده دست پیدا کنید و آنوقت مطالب مربوط به چگونگی اخذ گواهینامه و امتحانات آن و شرایط سنی و خلاصه هر موضوعی که مربوط به گرفتن گواهینامه (از آغاز تا پایان) میشود را مطالعه کنید. اگر این کار را انجام دهید قول میدهم در مدت یکی دو سال بر خیلی از مباحث احاطه پیدا خواهید کرد و میتوانید متون مربوط به آنها را هم به آسانی ترجمه کنید.

عزیزانی مثل نویسنده ایمیل بالا باید یک مترجم رسمی در دارالترجمه ای پیدا کنند و بعد از گرفتن موافقت ایشان برای قبول کارآموز به امر ترجمه اسناد و مدارک زیر نظر آن مترجم بپردازند. با این کار با اسناد و مدارک آشنا میشوند، ترجمه آنها را یاد میگیرند و میتوانند خود را آماده آزمون کنند. ولی در کنار این کارآموزی و کسب دانش از مترجمین رسمی نباید به هیچ وجه مطالعه و کنکاش خود را کنار بگذارند. مطالعات مستمر و کاربردی تجربه ای است که میتوان گفت نیمی از کار ترجمه اسناد و مدارک را تشکیل میدهد.